U organizaciji Javne ustanove Centar za očuvanje i razvoj kulture manjina Crne Gore u Multimedijalnoj sali KIC-a „Budo Tomović“ u Podgorici održano je organizuje obilježavanje jubileja akademskog društva „Almanah“. Riječ je o tri decenije od objavljivanja prve knjige pod naslovom “Kad su gorjele Božje kuće” i prvog dvobroja časopisa “Almanah”.
Govorili su: Govoriće, akademik Zuvdija Hodžić, član redakcije Almanaha, dr Aleksandar Radoman, dekan FCJK, mr. Aldemar Ibrahimović, član redakcije Almanaha, Atvija Kerović, direktor Almanaha i Gzim Hajdinaga, direktor JU Centar za očuvanje i razvoj kulture manjina Crne Gore . Moderator programa je bio Mirza Luboder.
Zuvdija Hodžić ističući važnost Bašićevog kniževnog stvaralaštva kazao je, pored ostalog da Bašićevi romani, svaki za sebe, a pogotovu zajedno, čine monumentalnu tvorevinu i građevinu, uzdignutu i stamenu kao Visitor ispod kojeg je rastao, na čije vrhove je punih pedeset ljeta redovno izlazio i, gledajući dolje niz drumove, divio se ljepoti zelenookog Jezera, kao biljurnim đerdanom okićenom planinama, plavsko-gusinjske kule i čaršiju, naglas izgovarao stihove svoga strica Beća, istaknutog revolucionara, pa prkosne strofe Radovana Zogovića i plemenite pjesničke poruke Esada Mekulija, sleđenu tišinu Dušana Kostića, osluškivao huj i hujanje vjetrova i vremena kao muzičke arije Redža Mulića, a najviše upijao i pamtio kazivanja, po dobru i pameti svima poznate majke Hateme – o plavskim i gusinjskim đevojkama što mole Ali-pašu da im vrati momke Gusinjanje i Plavljane, odvedene u tuđe bojeve i bitke, u neke daleke Plevne i bliske Nokšiće iz kojih se neće vratiti, a one ostale mlade, neljubljene.
Aleksandar Radoman je naglasio da osim što je idejni tvorac i utemeljivač udruženja „Almanah“ (1993. god.) te prvi urednik toga časopisa – u čijoj su prvoj redakciji pored njega bili i Zuvdija Hodžić i Milika Pavlović – Bašić je devedesetih godina prošlog vijeka učestvovao u formiranju i značajnim aktivnostima asocijacija i udruženja koja su odvažno istupila protiv politike mržnje i rata u bivšoj Jugoslaviji. Tako je među prvima istupio iz Udruženja književnika Crne Gore, čiji je bio nekadašnji predśednik, a koje je od kraja 80-ih postalo promoter ratnohuškačke politike i učestvovao u osnivanju Crnogorskoga društva nezavisnih književnika. Bio je i član Crnogorskoga PEN centra, koji je samo godinu dana nakon osnivanja 1991. godine postao član Međunarodnoga PEN centra. I među osnivačima Dukljanske akademije nauka i umjetnosti 1999. godine našlo se ime Huseina Bašića. On je zaključio da :“U ove dane kad Crna Gora nanovo, u nešto drugačijoj formi, proživljava 90-e godine, kad se duh genocidnih velikodržavnih ideologija nanovo povampiruje, priśetiti se vizije i misije Huseina Bašića nije samo obaveza, nego bi moralo služiti i za nauk – da s fašizmom nema kompromisa i da je obaveza svakoga slobodomislećega čovjeka pružiti otpor nasilju i mržnji.
Aldemar Ibrahimović je ističući važnost Almanaha i djela Huseina Bašića kazao je, pored ostalog: ,, O književnom stvaralaštvu Huseina Bašića suvišno je da bilo šta kažem ali mogu reći da me je opčinio svojom pojavom, mudrošću i staloženošću kojim je zračio, bez trunke arogancije i nadmenosti a sa tako respektabilnom biografijom i ugledom u književnim krugovima one Jugoslavije, Osim toga, impresionirao me je njegov društveni angažman u najtežem vremenu krajem osamdesetih i početkomn devedesetih godina prošlog vijeka. Jedan od rijetkih intelektualaca iz reda Bošnjačkog naroda koji je prepoznao opasnost koja se nadvila nad prostorima bivše Jugoslavije i usudio se da to javno saopšti.
Aktivno se suprostavio predstojećem zlu istuajući javno iz UKCG, zbog podrške tog udruženja ratno-huškačkoj politici a ubrzo iz istih razloga daje ostavku na članstvo u odboru za književnost CANU “, zaključuje Ibrahimović.
Atvija Kerović je naveo da je Almanah je akademsko društvo i izdavačka kuća koja kontinuirano deluje već 30 godina i iz tirdesetogodišnjeg godine rada „Almanaha“ stoji 94 broja istoimenog časopisa, koji danas slovi kao najreprezentativnije glasilo tog tipa u jugoistočnoj Evropi, osam velikih nacionalnih i međunarodnih naučnih skupova i okruglih stolova, kao i više od 130 posebnih izdanja.
Naročito smo ponosni na publikacije koje smo objavili u saradnji sa čuvenim američkim univerzitetom Harvard, a koje se odnose na homerološki pristup usmenoj epici Bošnjaka.
Prvi smo počeli sistematski da koristimo sintagmu o Crnoj Gori kao multikulturnoj, multikonfesionalnoj i multinacionalnoj zajednici. Danas je ta sintagma opšteprihvaćena, makar na verbalnom nivou.
Kada su otvarana vrata regiona preko kulture, Ministarstvo kulture je zakupljivalo štandove na sajmovima knjiga u regionu i na njima davalo istaknuto mesto „Almanahu“. Prvi smo počeli borbu za razbijanje predrasuda i pogromske atmosfere u Crnoj Gori pri spomenu nacionalnog imena Bošnjak.
Gzim Hadinaga je izrazio zadovoljstvo što JU Centar za očuvanje i razvoj kulture manjina Crne Gore promoviše Almanah kao jednu od najzančajnijih izdavačkih kuća koja je dala veliki doprinos u očuvanju i pomociji književnosti, kulture i tradicije manjiskih naroda u Crnoj Gori. Časopis Almanah i knjige koje je izdao Almanah predstavljaju bogatstvo koje će omogućiti generacijama da razumiju, čuvaju i promovišu kulturne korijene. Hadinaga je naglasio da će Centar uvijek biti podrška ovakim i sličnim programima u cilju promocije kulture manjinskih naroda i multikulturalizma, koji ističu bogatstvo kulturnih razlika kao ključnu vrijednost koja oblikuje i defineše savremeno crnogorsko društvo. Kroz ovakve aktivnosti potoji veća mogućnost da se kroz umjetnost i kulturu manjinski narodi povežu sa širim društvom i doprinesu njegovom obogaćivanju. Centar će takođe nastaviti saradnju sa institucijama u zemlji i inostranstvu, stvarajući mreže koje omogućavaju razmjenu iskustava i promovisanje zajedničkih vrijednosti među narodima koji žive u Crnoj Gori.
